Seçim, seçimi getirdi

Baştürk, belirsizlikleri ortadan kaldıran seçimlerin bu defa daha büyük bir belirsizliğe yol açtığını belirtti.

İşte Rıdvan Baştürk’ün analizi:

7 Haziran’da yapılan genel seçimlerin ardından HDP’nin barajı aşarak meclise girmesi ve bu kapsamda tek parti iktidarının olmaması nedeniyle gözler koalisyon hükümeti arayışlarına yönelmişti. Bu süreçte seçimden lider parti olarak çıkan AKP; diğer üç parti CHP, MHP ve HDP ile koalisyon turlarına başladı. Zaten MHP daha seçim gecesi koalisyona yanaşmadıklarını belirtirken, HDP ile olan görüşmeler çok kısa bir sürede tıkanmıştı. Geriye ise büyük koalisyon adı verilen AKP-CHP kalmıştı. Koalisyon hükümeti arayışlarına yönelik yapılan görüşmelerin ardından gelen açıklamalar koalisyona dair umutlar vermese de görüşmelere devam edeceğiz açıklamaları piyasaların nabzını kontrol eder nitelikteydi. Geçtiğimiz hafta son görüşmelerden sonra Perşembe günü nihai karar geldi. Yapılan final görüşmesinin ardından iki parti kanadından gelen açıklamaların ortak teması, AKP ile CHP arasında koalisyon hükümetinin kurulamadığıydı. Başbakan Davutoğlu ise erken seçimin kalan tek ihtimal olduğunu söyledi. Bu hafta başında ise AKP ile MHP arasında bir görüşme yapıldı. Ancak bu görüşmeden de olumlu bir sonuç çıkmazken Başbakan Davutoğlu koalisyon ihtimalinin ortadan kalktığını söyledi. Özetle ana özelliği belirsizlikleri ortadan kaldırmak olan seçimler daha büyük bir belirsizliğe yol açtı.

Bundan sonraki izlenecek süreç ise oldukça karmaşık görünüyor. Öncelikle Başbakan Davutoğlu’nun yapmış olduğu ‘’Cumhurbaşkanı ile yapacağım istişarenin ardından görevi iade edebilirim’’ açıklamasının üzerinde durmak gerekiyor. Böyle bir durumda hükümet kurma görevi CHP’ye verilecek. Ancak böyle bir süreçte de koalisyon görüşmelerinin sonuç vermesi zor görünüyor. Bu aşamada özellikle bir süredir konuşulan 45 günlük süre konusu kafaları karıştırabilir. Cumhurbaşkanı’nın Davutoğlu’na hükümeti kurma görevini verdikten sonra 45 gün içerisinde hükümet kurulmazsa erken seçime gidilir gibi bir algı var. Ancak bu algı kısmen yanlış. Anayasa’nın 116.maddesinde Cumhurbaşkanı erken seçim konusunda kararını verebilir ifadesi yer alıyor. Aslında bu ifade bize Cumhurbaşkanı’nın 45 günün sonunda erken seçim kararı alma yetkisinin başladığı süreyi ifade ediyor. Yani erken seçim kararının ne zaman alınacağı Cumhurbaşkanı’nın takdirine bırakılmaktadır. Bu 45 günlük süre ise ülkenin uzun süre hükümetsiz kalmaması ve bir an önce erken seçimin yapılması için konulan bir süredir. Kısacası 45 günlük süre dolar dolmaz ki bu süre 23 Ağustos’a denk gelmektedir, erken seçim kararının alınma gibi bir zorunluluğun olmadığı ancak hükümetin kurulması konusunda bir iyimserlik olmadığı taktirde ülkeyi hükümetsiz bırakmamak adına uygun bir süre içerisinde erken seçime gidilmesi gerekiyor.

45 günün dolmasına henüz 5 gün daha var ve bu sürede olabilecek gelişmeleri takip etmek gerekiyor. Bu kalan kısa sürede hükümetin oluşmaması durumunda erken seçime gitmek için birçok seçenek mevcut. Erken seçim kararını ya meclis alacak ya da Cumhurbaşkanı. Bu kapsamda AKP, mevcut hükümetle seçime gitmek için meclisi karar almaya davet edebilir. Ancak bu seçeneğe CHP ve HDP’nin olumlu bir cevap vermesi beklenmiyor. AKP’nin meclisten erken seçim kararı çıkarabilmesi için MHP’nin desteğine ihtiyacı olacak. MHP’nin meclis başkanı seçiminde yaptığı gibi boş oy kullanması durumunda da AKP’nin istediği sonuç çıkabilir. Diğer bir ihtimal ise azınlık hükümeti kurulmasıdır. Bu süreçte AKP ile MHP ilişkileri oldukça kritik olacak. MHP kanadından geçtiğimiz günlerde gelen açıklamalar ise kafa karıştırmıştı. MHP’nin azınlık hükümetine karar vermesi durumunda Kasım ayında erken seçim sözü isteyebilme olasılığı fazla. Azınlık hükümeti kurulması durumunda erken seçimin yapılacağı tarihi bu iki partinin yapacağı görüşmeler belirleyecek. Her ne kadar MHP Kasım ayında bir seçim istese de bahar aylarında yapılacak bir erken seçim ihtimali de söz konusu.

Son seçenek ise Cumhurbaşkanı’nın 45 günlük süre tamamlandıktan sonra Meclis Başkanı İsmet Yılmaz’a danışıp seçim hükümeti ile erken seçim yapılması durumudur. Böyle bir durumda her parti 7 Haziran’daki seçimde aldığı oy oranı kadar bakanlık sahibi olacak. Cumhurbaşkanı seçimlerin yenilenmesine karar verirse bu karardan itibaren 90.günden sonraki ilk Pazar seçim tekrarlanacak. Bu durumda 22 Kasım Pazar günü seçimlerin yapılması kuvvetle ihtimaldir. Bu da önümüzdeki minimum 3 ay siyasi belirsizliğin had safhada olacağı anlamına geliyor. Sonuç olarak, belirsizlik ortamı yatırımcı açısından olumsuz görünüyor. Bu bakımdan da “ne kadar uzun belirsizlik, o kadar kötü fiyatlama” devrine girmiş olabiliriz. Belirsizlik sürecinde, Türkiye’nin artan risk primi varlık fiyatları üzerinde negatif yönde etkili olacaktır.